وقف چشمه جاری

آثاروقف ازدیدگاه امام خمینی(ره)

 -دیدگاه امام خمینی به موضوع وقف چگونه است؟

وقف یکی از موضوعاتی هست که هم بخش حقوقی و فقهی دارد و هم بخش اقتصادی دارد و هم آثار تربیتی و اخلاقی دارد و لذا دارای ابعاد مختلف و گوناگون فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی است. حضرت امام خمینی رضوان الله علیه در کتاب های فقهی به طور کامل و در باب وقف مباحثی را مطرح کردند و نظراتشان را ارائه کرده اند از جمله نظرات امام که به صورت شاخص مطرح شده بحثی است که در فقه با عنوان این که آیا می توان موقوفه ای را برای کفار وقف کرد یا نه، بعضی معتقدند که وقف بر کافر جایز نیست ولی شخصیت هایی مانند محقق و مانند سید محمدکاظم طباطبایی صاحب عروه الوثقی و همچنین حضرت امام معتقدند وقف بر کافر جایز است یعنی می توان موقوفه ای را مسلمانی وقف کند و شرط کند که درآمد این موقوفه صرف کفار مریض یا فقیر شود یا برای تحصیل علم و دانش فرزندان مسیحی، یهودی به کار رود این چنین وقف هایی از نظر امام صحیح است و لازم الوفاست (تحریر الوسیله، جلد 2، ص 69، مساله 28 و.) و اما امروز در جمهوری اسلامی یک وقف دیگری هم داریم که وقف کافر برای کافر است، یا وقف اهل کتاب برای خودشان است که این را همه فقها گفته اند صحیح است و شکی در آن نیست و امروز در  جمهوری اسلامی ما موقوفات زیادی داریم از زرتشتی ها و مسیحی ها و یهودی ها که طبق قوانین جمهوری اسلامی به آن عمل می شود و این موقوفات احیا شده و به مصارفی که خود واقفین نیت کردند می رسد.

 -آثار اجتماعی و اقتصادی وقف چیست؟

وقف مقوله ای است که یک فرد متمول به هر میزان که سرمایه داشته باشد می تواند کل سرمایه یا بخشی از آن را اختصاص دهد برای هر امر خیری که در نظر دارد مشروط بر این که خلاف شرع نباشد، بنابر این تمام امور خیر اجتماعی در چارچوب وقف می گنجد و ما در این زمینه موقوفات بسیار ارزشمندی را در طول تاریخ اسلام داشتیم که بخشی از آن ها هنوز برقرار است، وقف هایی مربوط به 100سال، 200سال، و یا 400سال پیش است، و بخشی هم به طور طبیعی از میان رفته ولی اسناد آن ها در تاریخ باقی مانده است، و در مباحث اجتماعی وقف برای نگهداری ایتام و ساختن دارالایتام ها، وقف برای بیماران و ساختن بیمارستان ها و دارالشفاها، وقف برای تحصیل علم و دانش و ساختن مدرسه ها و کتاب خانه ها. به طور قطعی می توان گفت اکثر بیمارستان های کشورهای اسلامی موقوفه هستند و اکثر یا تمام مدارس چه مدارس حوزه های علمیه و چه مدارس علوم روز همه در قالب وقف عملیات خودشان را انجام می دهند. ما بورسیه هایی داریم که از طرف واقفین برای دانشجویان مستعد در نظر گرفته شده، مانند بورسیه ای که در موقوفه ی لیستر موجود هست و اسنادش هست و یا موقوفه البرز که میرزا حسین علی البرز بسیاری از اموالش را وقف کرد که بخشی از آن برای مدرسه سازی است که شاید در 20 نقطه کشور از اموال ایشان مدارسی با همین عنوان آموزشگاه البرز وقف شده است و بخشی از اموالش هم به عنوان وام های بدون بهره در اختیار دانشجویانی که بی بضاعت هستند قرار داده می شود، بنابراین کل کارهای خیر در حوزه های اجتماعی عنوان وقف را شامل می شود و آثار گسترده آن در تاریخ اسلام کاملا روشن است.

از نظر اقتصادی به طور طبیعی وقتی موقوفه ای احیا می شود فرض کنید یک کارخانه وقفی احداث می شود خود این اشتغال زایی می کند و در رفع بیکاری و مشغول کردن بیکاران و اشتغال زایی وقف سهم مهمی داشته است. احداث بناهای وقفی، و همچنین کارگاه های تولیدی وقفی، سهام بعضی کارخانجات که وقفی است همه این ها در روند اقتصادی کشور کاملا موثر است.

-در قانون اساسی تعریف و جایگاه وقف چگونه آمده است؟

در قانون اساسی به ریز این موضوع پرداخته نشده ولی به عنوان این که وقف یک نهاد اقتصادی است مورد توجه قرار گرفته است.

وقف برای اشتغال و ازدواج نیاز روز جامعه است

وقف برای ایجاد اشتغال و ازدواج از نیازهای اساسی و روز جامعه است، لذا از متمکنین جهت وقف با این نیت دعوت می کنیم. 

با ایجاد موقوفاتی با نیت ایجاد اشتغال می‌توانیم هم اشتغال و هم ازدواج جوانان رو حل کرد.  یکی از فلسفه های ایجاد وقف و موقوفات رفع نیازهای جامعه است.

مديرکل اوقاف و امور خیریه استان کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد :در جامعه ما با توجه به شرایط حاکم، نیت بعضی از موقوفات به  دغدغه تبدیل شده است و ما با نیات بعضی از موقوفات به عنوان یک نیاز همیشگی روبه رو هستیم که یکی از این نیات، کمک به ازدواج جوانان و ایجاد اشتغال است.

با توجه به این که سن ازدواج در جامعه ما به دلیل مشکلات مالی اعم از مشکلات برگزاری مراسم ازدواج، خرید مسکن یا تهیه جهیزیه بالارفته است، یکی از مواردی که جزو نیازهای جامعه محسوب می شود و متمکنان جامعه می توانند کاری در این زمینه انجام دهند، بحث ایجاد وقف با نیت ازدواج جوانان است؛ چه برای خود ازدواج و تشکیل زندگی و چه برای سال های ابتدایی ازدواج و کمک به زوج ها برای تهیه مسکن و یا کمک مالی به زوجین برای ادامه تحصیل و رفع نیازهایشان.

یکی از خصوصیات انسان مؤمن تخصیص دادن قسمتی از مالش برای نیازمندان است. یکی از بهترین نوع تخصیص مال ،وقف است که انسان قسمتی از مالش را در جهت رفع مشکل اجتماع و نیازمندان وقف می‌کند که دائماً صرف آن شود.

نقش اداره کل اوقاف و امور خیریه استان کهگیلویه و بویراحمد در تحقق بیانیه گام دوم انقلاب، این اداره کل در چند فراز از سرفصل ها و توصیه های اساسی این بیانیه می تواند نقش آفرین باشد که یکی از  این موارد  «معنویت و اخلاق» است.

دومین مسئله که به صورت پررنگ دنبال می کنیم؛ توصیه مقام معظم رهبری به ترویج سبک زندگی اسلامی است؛ در سرفصل اول یعنی علم و پژوهش نیز اداره کل اوقاف و امور خیریه استان کهگیلویه و بویراحمد می تواند کارهایی انجام دهد.